Upał to stan pogody, gdy temperatura powietrza przy powierzchni ziemi przekracza 30 st. C.
W ciągu dnia, najwyższa temperatura występuje pomiędzy godziną 15 a 18, a nie jak się
powszechnie sądzi - wpołudnie, zaśnajwiększe promieniowanie UV notowane jest w godzinach 12–13.
Wraz ze wzrostem temperatur znacząco wzrasta ryzyko odwodnienia oraz przegrzania organizmu. Upał może doprowadzić do wystąpienia udaru słonecznego lub cieplnego, który jest stanem zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu. Jego objawy to: zmęczenie, silne bóle i zawroty głowy, nudności, gorączka, szum w uszach, drgawki, wzrost temperatury ciałazagrażający życiu,większa częstotliwość bicia serca i oddechu.
Niewątpliwie, upał wpływa również na układ nerwowy człowieka.
Wysokie temperatury mogą powodować ospałość, zdenerwowanie, a także wpływają na poziom koncentracji i efektywność pracy.
Należy pamiętać, że upał jest szczególnie niebezpieczny dla osób starszych i dzieci. Trzeba również zadbać o zwierzęta, gdyż wysokie temperatury również unich mogą prowadzić do przegrzania organizmu.
Jak upał wpływa na ludzki organizm:
Temperatura powietrza
Zagrożenie życia - 41 st. C
Groźba udaru - 39 st. C
Wysychanie gruczołów potowych - 38 st. C
Reakcja systemu termoregulacji - 35 st. C
Próg upału 30 st. C
UPAŁOCHRONA
- należy ograniczyć opalanie, ponieważ zbyt długie przebywanie na słońcu jest szkodliwe dla organizmu, który łatwo może ulec przegrzaniu, a skóra poparzeniu. Należy przebywać na słońcu nie dłużej niż maksymalnie 2 godz. stosując przy tym kremy ochronne;
- dzieci i osoby starsze nie powinny wychodzić z domu, a jeżeli jest to niezbędne, to koniecznie z nakryciem głowy;
- w ciągu dnia należy zamykać w domu okna i żaluzje, by ograniczyć napływ gorącego powietrza do pomieszczeń (szczególnie po stronie nasłonecznionej). Okna należy otwierać
nocą, kiedy temperatura jest niższa–jeżeli oczywiście warunki bezpieczeństwa na to pozwalają; - należy unikać forsownego wysiłku fizycznego w najgorętszej porze dnia. Wysiłek fizyczny, jak np. bieganie może doprowadzić do odwodnienia, skurczów mięśni spowodowanych
odwodnieniem i utratą minerałów, przegrzaniem organizmu lub udaru cieplnego;
pod żadnym pozorem nie wolno zostawiać dzieci i zwierząt w zaparkowanym pojeździe. Temperatura w nagrzanym samochodzie może dochodzićdo 50-60 st. C; - należy nosić lekką i przewiewną odzież z tkanin naturalnych, w jasnych kolorach. Wspomoże to właściwą termoregulację organizmu;
należy nawadniać organizm–pić dużo wody, najlepiej niegazowanej; - należny unikać picia kawy oraz napojów zawierających duże ilości cukru –sprzyjają one odwodnieniu organizmu;
- osoby przyjmujące leki, powinny być w kontakcie z lekarzem, aby sprawdzić jaki wpływ mają one na termoregulację i równowagę wodno-elektrolitową;
- jeśli odczuwamy zawroty głowy, osłabienie, niepokój lub dotkliwe pragnienie i ból głowy, należy skontaktować się z dyspozytorem medycznym, dzwoniąc pod numer alarmowy. Jeśli to możliwe należy przenieść się w chłodne miejsce;
- należny unikać skrajnych temperatur–osoby, które pracują w klimatyzowanychpokojach nie powinny od razu wychodzić na zewnątrz, gdzie panuje upał – może to spowodować szok
termiczny, zwłaszcza u starszych i bardzo młodych ludzi; - będąc nad wodą należy pamiętać, że nie wolno gwałtownie wchodzić do niej bezpośrednio po opalaniu – zanim zaczniemy pływać, należy opłukać ciało wodą, do której wchodzimy i dopiero
wtedy powoli się w niej zanurzyć; - będąc w podróży, należy częściej robić przerwy i odpoczywać w zacienionych miejscach, by złagodzić negatywny wpływ wysokich temperatur na koncentrację;
- w upalne dni należy przygotowywać lekkie posiłki, bazujące na owocach i warzywach, które dostarczają organizmowi niezbędnych składników mineralnych i witamin, a unikać
tłustych, smażonych i wysokokalorycznych dań, które dodatkowo obciążają i tak zmęczony upałem organizm; - należy unikać spożywania alkoholu, ponieważ sprzyja to odwodnieniu organizmu;
- należy ubierać dziecko w lekką, przepuszczającą powietrze, jasną odzież oraz zakładać mu czapeczkę z daszkiem;
- należy chronić dziecko przed słońcem, m.in. używając parasolki nad wózkiem nawet wtedy, kiedy ten stoi w ocienionym miejscu;należy podawać dziecku letnie, lecz nie zimne napoje, w
szczególności ziołowe i/lub owocowe herbatki, a także wodę mineralną lub sok; - należy kąpać dziecko w letniej (niezimnej) wodzie;
- nie należy nosić dziecka w nosidełku, gdyż w upalne dni może być mu niewygodnie i gorąco;
- przed wyjściem z dzieckiem na spacer, należy zabrać ze sobą nawilżone chusteczki oraz butelkę z napojem;
- należy smarować dziecko kremami z wysokim filtrem;
- nie należy wychodzić z dzieckiem na zewnątrz w porze, kiedy jest najbardziej gorąco;
- wysokie temperatury sprzyjają rozwojowi bakterii salmonelli, dlatego też należy unikać pokarmów z surowych jajek, a także często myć dokładnie ręce;
- osoby starsze zwykle przyjmują większe ilości leków. Podczas upałów, gdy organizm się odwadnia, stężenie leków w organizmie może się zwiększyć nawet do zagrażającego życiu.
W związku z tym powinny one bardzo uważnie monitorować swoje samopoczucie, a przede wszystkim stosować się do zaleceń związanych z postępowanie podczas upałów.
